سازمان فضایی اعلام كرد: نقش فناوری فضایی در نبرد با كرونا
سئو مئو: معاونت سنجش از دور سازمان فضایی ایران، نقش فناوری فضایی و كاربرد سیستم های موقعیت یابی ماهواره ای و تصویربرداری را در نبرد با ویروس كرونا در كشور چین مورد بررسی قرار داد.
به گزارش سئو مئو به نقل از مهر، در صورتیكه شیوع بیماری كرونا به تدریج تبدیل به یك نگرانی جهانی شده است، هیچ كشوری به تنهایی نمی تواند به اندازه كافی از سلامت شهروندان خود محافظت كند. براین اساس به اشتراك گذاشتن تجربه كنترل بیماری كشورها و تقویت همكاری بین المللی در استفاده از فناوریهای فضایی، می تواند یكی از راههای تسریع پروسه پیش گیری از شیوع این بیماری باشد. بررسی ها نشان میدهد كه تكنولوژی های جدید فضایی برای مبارزه با بیماری های مسری گسترده بوسیله افزایش تعامل بیماران، بهبود كارایی ضدعفونی كردن، نظارت بر زیرساخت های بهداشت و درمان، تمرین بهداشت و كاهش فشار در مقابل این بیماری می تواند كاربردی باشد. در طول نبرد مقابل ویروس كووید ۱۹، فناوری ماهواره ای و سیستم های مبتنی بر فضا و ارائه خدمات فضایی همچون نقشه برداری و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، سنجش ازراه دور، كنترل ازراه دور، تصویربرداری، قرنطینه، درمان و همین طور ساخت بیمارستان و عملیات پاكسازی گسترده در سراسر جهان، آموزش آنلاین ملی، حمل و نقل ضروری برای كالاهای ضروری بین استانها و بسیج عظیم كارمندان بهداشتی از سراسر كشور، نقش حیاتی در هماهنگ كردن همه بخشهای جامعه و كنترل گسترش بیماریهای عفونی در كشور چین ایفا كردند. معاونت سنجش از دور سازمان فضایی ایران نقش این فناوری ها را در نبرد با ویروس كرونا در كشور چین مورد بررسی قرار داده است. فناوری موقعیت یابی و پیمایش مبتنی بر ماهواره در پروسه كنترل COVID-۱۹، كشور چین از سیستم ماهواره ای ناوبری BeiDou (BDS) بومی خود برای كمك به كنترل بیماری استفاده نمود. از ردیابی موقعیت دقیق بیماران گرفته تا نظارت بر حمل و نقل محموله و همین طور تعیین سیستم های ناوبری مبتنی بر GNSS برای ضدعفونی مناطق آلوده در مقیاس بزرگ. در سال ۲۰۰۰ كشور چین آغاز به ارسال سیستم ناوبری داخلی BeiDou-۱ كرد و سیستم ناوبری ماهواره ای منطقه BeiDou-۲ را جهت استفاده تجاری در سال ۲۰۱۲ به پایان رساند. هم اكنون، چین با موفقیت ۲۸ ماهواره ناوبری جهانی BeiDou-Phase III را به مدار ارسال كرده است. به نظر می آید منظومه جدید ماهواره ای آن در نیمه اول سال ۲۰۲۰ عملیاتی شود. تعیین موقعیت بیمار در شهر ووهان این امر بمنظور حصول اطمینان از درمان موثر همه بیماران، كاهش ریسك مبتلاشدن به عفونت بین بیماران و پرسنل درگیر و خصوصاً برای یافتن تمامی بیمارانی كه به علت نارسایی تنفسی حاد در بیمارستان بستری هستند انجام پذیرفت. طراحی یك برنامه پیام رسان با بیشترین تعداد كاربران در چین فرصتی برای افزایش گسترده دسترسی بیماران را فراهم نمود. در عین حال، مدیران جامعه و پرسنل پزشكی مسئول جامعه بیمار، وضعیت سلامت جسمانی او را بررسی خواهند كرد. در صورت نیاز به درمان بیمار در بیمارستان، جامعه داوطلبان را برای انتقال بیمار به بیمارستان تعیین شده برای بیماریهای عفونی ترتیب خواهد داد. همین طور به همسایه ها تذكر می دهد كه از آدرس فرد آلوده دوری و منبع آلودگی را پاكسازی كنند. هواپیمای بدون سرنشین برای ضد عفونی در مقیاس بزرگ برای جلوگیری از غلظت های بالای ویروس و ذرات باكتریایی در هوا، دولتهای محلی، تولیدكنندگان پیشتاز هواپیماهای بدون سرنشین چینی را بمنظور پشتیبانی از استانهای مختلف كشور به كار گرفتند. با اجرای سیستم ناوبری دقیق و موقعیت یابی دقیق BeiDou و هواپیمای بدون سرنشین، ضد عفونی و پاكسازی نواحی پرخطر و آلوده می تواند به صورت اتوماتیك و با دقت سطح سانتی متر عمل كند. اغلب هواپیماهای بدون سرنشین، قبل از این كه برای پیش گیری از شیوع بیماری به كار برده شوند، در كشاورزی خدمت می كردند. با تغییر مهمات از آفت كش ها به مایع ضد عفونی، جنگجویان كوچك هوایی به سرعت میدان نبرد خودرا از زمین های كشاورزی به بلوك های شهری پرجمعیت یا خانه های روستایی با سیستم بهداشتی ضعیف تر و شرایط نامناسب بهداشتی، تغییر می دهند. هواپیمای بدون سرنشین با ظرفیت حمل ۱۰ لیتر مایع در هر بار پرواز، توانایی اسپری كردن منطقه ای با مساحت ۵۰۰۰ متر مربع را در مدت زمان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دارد كه می تواند ۵۰ برابر سریعتر از روش های سنتی باشد، همین طور خطر مواجهه كارگران با مواد شیمیایی و ویروس كرونا را می كاهد. برنامه مدیریت پیش گیری از همه گیری برای كاركنان از آنجائیكه ویروس كرونا به سرعت در سراسر كشور چین توسعه پیدا می كند، بستر مدیریت پیش گیری از همه گیری HaiGe كه یك پلت فرم پیچیده برای نظارت بر سلامت است، چاره ای برای كاهش ترس كاركنان در حین رفت و آمد به محل كار ارائه می دهد. با پشتیبانی سیستم BeiDou و با كمك سیستم جدید «دلفین» كه اخیرا ایجاد شده، بسترهای نرم افزاری مكان یابی داخلی برای ثبت تاریخچه مكان یابی بیماران عفونی ارائه شده است. با اتصال پایگاه داده افراد آلوده و اطلاعات منطقه ای و جمع آوری اخبار انتشار یافته توسط مركز كنترل و پیشگیری بیماریها، این پلت فرم قادر به نمایش نقشه به روز بیماریهای عفونی و تشخیص نقاط بحرانی بیماری با استفاده از الگوریتم ردیابی مسیر است. بعد از مقایسه محل منبع آلودگی با مسیرهای متداول رفت و آمد روزانه كاركنان و تجزیه و تحلیل تراكم افراد و وسایل نقلیه در دوره های زمانی مختلف، سیستم می تواند بطور خودكار مسیر سفر را برای كاربران جهت جلوگیری از مناطق واگیردار بررسی كند. این پلتفرم، پیوسته اخبار و سفارش های مربوط به همه گیری را به شیوهای بموقع و دقیق به كارمندان، شركتها و دولت محلی می رساند. در صورت بروز شرایط اضطراری، سیستم آگهی اضطراری، پیام آگهی دهنده به تلفن های همراه كاربر را صادر خواهدنمود. سیستم كنترل شبكه مبتنی بر GNSS و رباتهای تحویل بمنظور حصول اطمینان از تامین تجهیزات پزشكی كافی و ملزومات روزانه، بطور مداوم تجهیزات پزشكی و واحدهای پیش ساخته برای تسهیلات، ماسك ها، محصولات كشاورزی و میوه و سبزیجات از سایر استانها در سراسر كشور به محل بحران اعزام شد. از آنجائیكه شرایط بزرگراه میان استانها به سرعت به علت كنترل ترافیك روزانه تغییر می كند، رانندگان دیگر استانها گاهی مجبور به برخورد با مسیرهای انحرافی غیرضروری و ازدحام ترافیكی شدید می شوند كه موجب از دست رفتن كالاهای فاسد شدنی و توزیع نامتعادل اقلام ضروری می شود. سیستم شبكه سازی مبتنی بر GNSS راهی مناسب برای دسترسی به اطلاعات در جاده هم برای تنظیم كنندگان و هم رانندگان است. با عنایت به این كه تكنولوژی ماهواره ای در مكانهای دور افتاده كار می كند و امكان برقراری ارتباط بلادرنگ با رانندگان دوردست را فراهم می آورد، اداره مدیریت حمل و نقل كشور چین مجهز به تجهیزات موقعیت یابی ماهواره ای موبایل با دسترسی به سیستم كنترل شبكه ملی است. با انجام این كار، مركز فرماندهی حمل و نقل می تواند وضعیت عملیاتی وسایل نقلیه در بزرگراه ها را تحت نظر داشته و توزیع منطقی و مدیریت خودرو های تحت نظارت را اجرا نماید و تخصیص بهینه كالاهای عمومی را انجام دهد. بعد از رسیدن كالا، تكنولوژی GNSS به كاركرد ضروری خود ادامه خواهد داد، پایانه های مسافری مجهز به رباتهای مستقل داخلی برای توزیع اقلام دارویی، خواربار، غذا و داروها در بیمارستانهای تعیین شده و جوامع محلی در قرنطینه، در حالت آماده به كار قرار دارند. علاوه بر تسریع روند حمل و نقل، رباتهای تحویل بدون سرنشین به كاهش خطر عفونت های بالقوه ناشی از تماس شخصی غیر ضروری كمك می كنند و نیازهای ضروری پرسنل پزشكی خط مقدم و ساكنان محلی را برآورده می كنند. با پشتیبانی سیستم های خودكار شناسایی و سیستم ماهواره ای ناوبری ماهواره ای، رباتهای تحویل با ملزومات پزشكی و دستورهای خاصی كه در بیمارستان یا جامعه محلی انجام می شود، بارگذاری می شوند. آنها می توانند به صورت خودكار مقصد را شناسایی كرده و مواردی را حذف نمایند. در این میان، داده های ماهواره ای كمك می نماید كه ربات برای برداشت زباله و انتقال آن از منطقه قرنطینه، در راه درست و بدون برخورد حركت نماید. در طول پروسه توزیع، تمام اطلاعات و داده های ربات با مركز كنترل هماهنگ می شوند تا كاركنان بتوانند سوابق تحویل را ردیابی و كنترل كنند. ماهواره سنجش از دور و رصد زمین فناوری سنجش از دور، علم شناسایی خاصیت های سطح زمین و برآورد خاصیت های بیوفیزیكی آنها با استفاده از تابش الكترومغناطیسی بعنوان وسیله ای برای نقشه برداری جغرافیایی پدیده های روز زمین همچون مخاطرات طبیعی چون زلزله و نظارت بر سیل و بررسی محیط زیست و منابع طبیعی ازراه دور است. علاوه بر این، فناوری سنجش از دور می تواند در عملیات پیش گیری از شیوع بیماری در این زمان برای مبارزه با كرونا مورد استفاده قرار گیرد. تصاویر مشاهده ماهواره ای نه فقط می توانند مقیاس و مكان منبع عفونت را شناسایی كنند، بلكه نقش حیاتی در بررسی چشم انداز بیمارستانهای موقت و ساخت زیرساخت بهداشتی ایفا می كنند. علاوه بر این، كاربرد سنجش از دور می تواند ساختار یك سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) را تسهیل كند كه مجموعه ای از ابزارهای مبتنی بر كامپیوتر است كه برای ثبت، ذخیره، دستكاری، مدیریت و تجسم همه انواع داده های جغرافیایی مورد نیاز برای نقشه برداری سلامت و امكان تجزیه و تحلیل جمعی داده های مكانی حاصل از ماهواره فراهم گشته است. فناوری سنجش از دور و ساخت بیمارستان موقتی برای كاهش فشار بیش از اندازه ظرفیت بیمارستان، دو بیمارستان موقتی با مساحتی حدود ۲۵۰۰۰ و ۳۰۰۰۰ متر مربع، در شهر Wuhan طراحی و هر كدام در ۱۰ روز كامل شدند. در طول پروسه ساخت، ماهواره GaoFen چینی كه از منظومه ماهواره های مشاهدات زمینی مرئی با توان تفكیك مكانی بالا بوده و برای برنامه های غیر نظامی مشاهدات زمین طراحی شده است، سرعت قابل توجه ساخت بیمارستان ها را به خوبی نشان داده است. آزمایشگاه كلیدی دانشكده مهندسی اطلاعات در نقشه برداری و سنجش از دور، پروسه طراحی و پیاده سازی ساخت بیمارستان را با جمع آوری و تحلیل داده ها و تصاویر چند ماهواره كنترل كرد. این آزمایشگاه پیش از شروع پروژه، ماهواره «سنتینل» را جهت بررسی ارزیابی ریسك و اندازه گیری فرونشست زمین مورد استفاده قرار داد. با تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در دو سال قبل بر طبق فناوری سری زمانی رادار دریچه مصنوعی SAR، این تیم نتیجه گرفت كه این سایت هیچ نشانه ای از یك روند تغییر شكل سطح زمین یا تغییر شكل خطی را نشان نمی دهد و بدین سبب زمین دارای شرایط پایه مناسب برای پشتیبانی از ساختمان بیمارستان است. علاوه بر این، با استفاده از یك مجموعه داده جامع از تصاویر ماهواره ای با توان تفكیك بالا، در آزمایشگاه می توان بازتاب سطح آب ناشی از تصاویر ماهواره ای را بوسیله یك الگوریتم تصحیح اتمسفری به دست آورد تا نشان دهد كه رسوب گذاری زیادی در نزدیكی ساختمانها وجود ندارد. ماهواره هوش مصنوعی برای نگاشت بهداشت مبتنی بر GIS سیستم اطلاعات جغرافیایی نقش مهمی در تسهیل مدیریت و پردازش داده های اپیدمیولوژیك و درك بهتر از شرایط سلامت عمومی با تركیب تحلیل های مكانی، مدلسازی آماری و الگوریتم های پیچیده دارد. اخیرا، مركز تحقیقات فناوری صنعت ماهواره در دانشگاه علوم و فناوری الكترونیكی چین، تهیه نقشه سلامت مبتنی بر GIS را با حمایت یك ماهواره هوش مصنوعی برای نظارت بر بیماری های عفونی توسعه داد. این ماهواره كه به نام TFSTAR شناخته می شود در سال ۲۰۱۸ توسط دانشگاه و ADASpace افتتاح شد. در مقایسه با ماهواره های سنجش از دور سنتی، فناوری هوش مصنوعی قابلیت اطمینان بیشتری در تجزیه و تحلیل اطلاعات و تفكیك پذیری بالاتر، انجام فیلتر كردن خودكار و توابع پردازش روی تصاویر گرفته شده برای مشخص كردن این كه چه نوع داده باید به زمین ارسال شود، فراهم می آورد. با تركیب اطلاعات هوشمند، پردازش و فناوری های توزیع، سیستم Geocoding و نقشه برداری بیماری كرونا، كاربران نه فقط می توانند توزیع جغرافیایی و خط سیر موارد تایید شده را مشاهده كنند، بلكه قادر به اندازه گیری فاصله بین خودشان و مناطق تحت هجوم شدید ویروس روی نقشه در سطح اجرایی هستند. ارتباطات ماهواره ای ارتباطات ماهواره ای ارتباطات وسیعی در سراسر جهان بوسیله برنامه های متنوع، همچون تلفن های همراه، رادیو، تلویزیون و… را ارائه می دهد كه می تواند در شرایط اضطراری عمومی مورد استفاده قرار گیرد. زمانی كه شیوع بیماری همه گیر به صورت گسترده رخ می دهد، متخصصان پزشكی می توانند برنامه روتین خودرا بوسیله ویدیو به صورت آنلاین برای افرادی كه در مناطق قرنطینه ساكن هستند، عرضه كنند. علاوه بر این، استفاده از ماهواره های ارتباطی می تواند زندگی روزمره مردم را تسهیل كرده و بر موانع جغرافیایی غلبه كند. زمانی كه اقدامات موقت مقابل بیماریهای عفونی مانند تعلیق مدرسه و محدودیت های سفر وجود دارد. با اتصال چندین كاربر در مكان های فیزیكی مختلف بوسیله اینترنت، رادیو، پخش تلویزیونی و پیغام های متنی، مردم می توانند ماموریت های دور دست را از خانه به انتها برسانند. پزشكی از راه دور پزشكی ازراه دور شامل استفاده از تكنولوژی مخابرات دوطرفه، نرم افزار چند رسانه ای و شبكه های كامپیوتری است كه در آن متخصصان مراقبتهای بهداشتی و بیماران به صورت فیزیكی در همان مكان حاضر نیستند. جمع آوری، ارسال، پردازش و ذخیره اطلاعات پزشكی بوسیله اتصالات ویدیویی و صوتی، به متخصصان بالینی اجازه ارزیابی، تشخیص، درمان و پیگیری بیماران را می دهد. علاوه بر این، این فناوری اغلب تیم های تخصصی را با چندین بیمارستان محلی مرتبط می كند كه فاقد كاركنان و تجربه كافی هستند. بعنوان مثال، شركتهای تابعه وزارت علوم و صنعت، خدمات پزشكی ازراه دور را به بیمارستانها در شهرهای Wuhan و Shantou بوسیله سیستم های ارتباطی ماهواره ای ارائه می دهند كه از آنتن ماهواره، مدولاتور، دستگاه های ضبط صدا و ویدیو، پروتكل اینترنت و عوامل دیگری تشكیل شده است. پس از جمع آوری ویدیو و تصاویر بیماران از بیمارستانهای مختلف در شهرهای مختلف، میانجی ماهواره داده های به دست آمده را به پلت فرم ماهواره ارتباطی انتقال می دهد و سپس به مركز كنترل پزشكی باز می گردد. با انجام این كار، متخصصان می توانند ازراه دور افراد مبتلا را تشخیص داده و امكان مشاوره و آموزش برای كاركنان پزشكی محلی را فراهم آورند. آموزش آنلاین در مواجهه با اپیدمی كرونا، ترم بهاری تمامی دانش آموزان در مقطع ابتدایی و دبیرستان در چین به تعویق افتاده است. در واكنش به این مسئله، وزارت آموزش، مدارس و آموزگاران را تشویق به ارائه دوره های آنلاین برای دانش آموزان در سطح ملی می كند. در ارتباط با دانش آموزان در مناطق روستایی محروم كه دسترسی به اینترنت پایدار ندارند، شبكه آموزش چین برنامه های آموزشی مناسب با مقاطع مختلف را تولید و ارائه كرده است. این برنامه ها بوسیله ماهواره ChinaSat -۹ پخش می شوند و هدف آن پوشش دادن سیگنال های تلویزیونی در همه مناطق روستایی است. با ترویج برنامه های ماهواره به خانه (DTH) به خانواده های روستایی در چین، ۱۴۰ میلیون كاربر روستا قادر به دریافت بیش از ۴۸ برنامه تلویزیونی هستند كه شامل اخبار، دانش كشاورزی و برنامه های سرگرمی نیز می شود. با كمك تكنولوژی ارتباطات ماهواره ای، دانش آموزانی كه دسترسی به اینترنت پهن باند ندارند، لازم نیست نگران باشند. روشن است كه كاربردهای گوناگون سیستم های موقعیت یابی، سیستم های سنجش از دور و سیستم های ارتباطی ماهواره ای، ابزاری قدرتمند برای كمك به عملیات كنترل بیماری در طول شیوع بیماری در چین هستند. شكی نیست كه فناوری فضایی، ظرفیت، پتانسیل و شجاعت ما را برای مبارزه با چالشهای بهداشت عمومی جهانی بدون توجه به نژاد، ملیت، قومیت، مذهب یا جنسیت بالا می برد.
منبع: سئو مئو
