مهم ترین موانع تولید محتوا در فضای مجازی چیست؟

سئو مئو: كارشناسان رسانه و تولید محتوا معتقدند بلاتكلیفی و نگاه سلبی نهادهای بالادستی نظارت و سیاست گذاری تولید محتوا همچون موانع شكل گیری جدی تولید محتوا در فضای مجازی است.
به گزارش سئو مئو به نقل از ایسنا، یکی از لازمه های رشد اقتصادی، لزوم تولید است. تولید محتوای بومی که شاید نتوان نمونه آنرا در منابع بین المللی یافت و علت آن هم محدود بودن برخی اطلاعات به زبان و جغرافیای خاص هر کشور است را می توان زیر مجموعه ای از این تولید دانست. تولید محتوای بومی به زبان فارسی در حوزه فضای مجازی همیشه از دغدغه های مسئولان فناوری اطلاعات و همین طور بخش فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.
البته چاره هایی نیز برای آن اندیشیده شده که توسعه میزان استفاده مصرف کنندگان اینترنت از محتوای داخلی تا انتهای برنامه ششم، افزایش حجم تولید محتوای بومی دیجیتال با افزایش منابع حقیقی و حقوقی تولید محتوا و تسهیل کارهای آنها همچون آنهاست، اما هنوز هم راه زیادی برای درنوردیدن دارد. همین طور در صورتیکه زنگ آغاز شبکه ملی اطلاعات چند سالی است که زده شده، یکی از تکه های اصل این پازل، موضوع محتوای بومی است که مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز همیشه به آن تاکید داشتند.
در این راستا به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پنجاه و ششمین نشست نقد و اندیشه با موضوع «تولید محتوا در فضای مجازی» با حضور حافظ حکمی، عضو هیئت مدیره تلویزیون اینترنتی تیوا و جلال سمیعی، کارشناس و مشاور تولید محتوا و رسانه انجام شد.
تولید محتوا در فضای مجازی چند لایه
حکمی در تعریف تولید محتوا در فضای مجازی اظهار داشت: تولید محتوا در فضای مجازی چند لایه متفاوت دارد. کسانی که ایده پردازی و تولید می کنند، کسانی که محتوا را در بسترهایی توزیع می کنند و نهادهایی که نظارت می کنند. بدین سبب نمی گردد به مسئله تولید محتوا در فضای مجازی تک بعدی نگاه کرد. این ها زنجیره ای هستند که مجموعه این زنجیره چیزی است که ما در سند معماری شبکه ملی اطلاعات از آن بعنوان «لایه محتوا» یاد می نماییم.
وی ادامه داد: بدین سبب اگر مقرر است به موضوع تولید محتوا بپردازیم باید همه این کنشگران در این عرصه را در یک زنجیره ببینیم. فکر می نماییم که اگر به سمتی برویم که این زنجیره درست کنار هم قرار گیرد حتما در لایه پایینی هرم که ایده پردازان و تولیدکنندگان قرار دارند، فرصت های کلان و جدی ایجاد می شود.
او با اعلان اینکه محتوا اساساً در دنیای امروز انحصاربردار نیست اظهار داشت: جهان دیگر، جهان منولوگ نیست بلکه جهان ارتباط دوسویه، تعاملی و دوطرفه است. این فضایی است که اتفاقاً در کشور ما همه به سمت آن حرکت کرده اند. اساسا انحصار در حوزه صدا و تصویر شکسته شده است؛ اما باید مراقب باشیم این شکستن انحصار به سمت هرج ومرج نرود، برای اینکه دود آن به چشم همه می رود. اگر حقوق مادی و معنوی یک تولیدکننده با پخش غیرقانونی فیلم در حال اکرانش تضییع شود هم یک نوع شکستن انحصار است اما از نوع هرج ومرج؛ بدین سبب باید مراقب باشیم خیلی هم برای شکستن انحصار درجایی که توان تنظیم گری نداریم، هورا نکشیم.
حکمی با اعلان اینکه نخستین کسانی که از بی نظمی و هرج ومرج متضرر خواهند شد، تولیدکنندگان محتوا هستند، اضافه کرد: حتما پلت فرم ها برای توزیع محتوا مزیت هستند و اگر در لایه تولید محتوا زنجیره ها به هم وصل شود، بستر تولید محتوا گسترده تر خواهد شد. یکی از لایه های مهم تولید محتوا در کشور لایه سینمای مستند است که اگر با فضای کرونایی حاکم بر کشور، متولیان این حوزه با پلت فرم ها تشریک مساعی نکنند و در توزیع تولیدات خود از آنها کمک نگیرند، امسال یا سال آینده سینما مستند ما یا از بین می رود و یا دستکم ضربه جدی خواهد خورد.
وی با ذکر نکاتی برای هرکدام از اجزای زنجیره تولید محتوا بیان کرد: در لایه اول به دوستانمان در حوزه های حاکمیتی بگوییم که در سیاست گذاری بطور عام، در حوزه فرهنگ بطور خاص و در حوزه فضای مجازی بطور ویژه دست از نگاه سلبی بردارید، برویم به سمت ایجاب و استفاده از ابزار نرم برای ایجاد سلیقه مناسب. برای مخاطبان با ایجاب سلیقه سازی و ذائقه سازی نماییم. هیچ جایی سلب جواب نخواهد داد به خصوص در حوزه فضای مجازی.
پلتفرم ها ذائقه مخاطب را بهتر می شناسند
وی ادامه داد: لایه دوم نهادهایی هستند که از حوزه تولید محتوا حمایت می کنند. آقایان وزارت ارشاد، صداوسیما، صنایع خلاق، وزارت ارتباطات و… زنجیره ارزش را پاره نکنید. حمایت هایتان را هدفمند کنید و یک جاهایی دست از تولی گری بردارید. تولی گری را بسپارید به پلت فرم ها، چونکه ذائقه مخاطب را بهتر می شناسند. آنها می توانند به تولیدکننده محتوا راهنمایی بهتری کنند و در ضمن انحراف منابعی که شما تخصیص می دهید به صفر می رسد.
حکمی خطاب به ایده پردازان و تولیدکنندگان محتوا اظهار نمود: وایرال شدن و لایک گرفتن ملاک نیست. آنچه برای تولیدکنندگان باید ملاک باشد خلاقیت و استمرار است. نکته دیگر اینکه در باب مسائل اقتصادی حریص نباشید. باور کنید بالا رفتن قیمت محتوا به ضرر تولیدکنندگان است و اقتصاد فیلم، سریال و محتوا هم جدا از اقتصاد سیب زمینی، دلار و سکه نیست.
وی اشاره کرد: یک لایه دیگر هم در کنار همه این ها وجود دارد و آن بستر ارتباطی کشور است که متولی آن اپراتورها هستند. اپراتورها خودشان و سازوکارشان را آماده تسهیم درآمد با تولیدکنندگان و توزیع کنندگان محتوا کنند. درک کنند که این حوزه دارای چه اقتصاد عظیمی است و چه کمک بزرگی به شبکه ملی اطلاعات با درون زا کردن محتوای می کند. اگر همه بپذیریم یک قدم از منافعمان، شامل منافع اقتصادی یا قدرت حاکمیتی و یا اعمال اختیاراتمان عقب نشینی نماییم تا زنجیره تولید محتوا بطور کامل شکل بگیرد، بستری ایجاد می شود که همه برنده خواهیم بود.
بلاتکلیفی در نهادهای بالادستی نظارت و سیاست گذاری
همین طور جلال سمیعی اظهار داشت: با وجود اتفاقات خیلی مهمی که در عرصه تولید محتوا افتاده، خیلی از نهادهای بالادستی نظارت و سیاست گذاری در این عرصه با یک نوع بلاتکلیفی روبرو هستند. یک نکته بسیار مهم در حوزه تولید محتوا خصوصاً در فضای مجازی این است که عموماً کسانی که منابع سازمانی را برای تولید محتوا اختصاص می دهند، بیشتر حواشی را مدنظر قرار می دهند و درنهایت سهم و توجه کمتری به تولیدکننده دارند.
ایشان سپس در تعریف تولید محتوا در فضای مجازی و نقطه شروع آن اظهار داشت: نقطه شروع تولید محتوا در هر نوع رسانه ای را چند سؤال استاندارد می دانم. اینکه چه می خواهیم بگوییم؟ برای چه کسانی می خواهیم بگوییم؟ و برای آن مخاطبان چه رسانه ای مناسب تر است؟ تولید محتوا در فضای مجازی وابسته به نوع پیام و نوع مخاطب و شناخت مدل مصرف محتوا می تواند انواع مختلفی داشته باشد. البته از آن قالب مهم تر ایده ای است که به مخاطب و یا مشتری ارائه می شود.
این کارشناس و مشاور تولید محتوا و رسانه با اشاره به حلقه گمشده تولید محتوا در فضای مجازی اظهار داشت: حلقه گمشده ای که بین نظام حاکمیتی و سیاست گذاران ما در حوزه محتوا با رسانه و اجتماعی که کسب وکارها هم قسمتی از آن هستند دیده می شود، مسئله تجاری سازی و یا کاربردی سازی تولید محتوا است. بنظر می رسد چیزی که این دو را به هم وصل نمی کند، رویکردها و نگرانی های بعضاً اشتباه است. تا زمانی که نگاه حاکمیتی و دولتی به مسئله تولید محتوا سلبی باشد این شکاف هرروز بزرگ تر هم می شود. خیلی وقت ها بنظر می رسد تولید محتوا در فضای مجازی ایران مبتنی بر نگرانی هاست.
سمیعی افزود: از طرف دیگر سختی تولید محتوا در ایران عموماً این است که شما با تنوع عجیب و ناشناخته ای از قومیت ها، مذاهب و فرهنگ ها روبرو هستید. وقتی در رادیو جوان کار می کردیم به ما تذکر داده می شد که فلان کلمه عادی را به کار نبرید چونکه در قسمتی از ایران معنای بدی دارد؛ بدین سبب خود این تنوع و همین طور دسترسی گسترده تولیدکنندگان حتی خانگی محتوا به ابزارهای تولید و انتشار، رقابت را هرروز برای حوزه های رسمی سخت تر می کند.
وی با اعلان اینکه فاکتور تعیین کننده در تولید محتوا مسئله ایجاد تعامل یا دادوستد پیام بین مخاطب پیام و تولیدکننده است، اظهار داشت: خیلی وقت ها نظام های حاکمیتی تمایل داشتند و دارند که با مخاطب ارتباط یک سویه ای داشته باشند. بسیاری از سازمان و شرکت ها نیز چنین تمایلی دارند؛ این در حالیست که ارتباط احساسی و عقلانی دوسویه بسیار مسئله مهمی است. ابتکار عمل داشتن در تولید محتوا یعنی شما قصه تان را جوری که می خواهید تعریف می کنید وگرنه در بحران ها، رقابت و اتفاقات دیگران قصه شمارا جوری که می خواهند تعریف می کنند. اگر در تولید محتوا بازی خودتان را درست انجام ندهید دیگران جوری که دلشان می خواهد در زمین شما بازی می کنند.

منبع: سئو مئو