خسارت های میلیون دلاری با دریافت قطعات تقلبی الكترونیكی

به گزارش سئو مئو به قول عضو کمیته ICT اتاق بازرگانی، عموما هزینه های خدمات بعد از فروش که تولیدکنندگان داخلی هزینه می کنند، به علت کیفیت پایین قطعات است که کیفیت محصولات را هم پایین می آورد و ازاین رو مرکزی برای تشخیص هویت قطعات الکترونیک در ایران نیاز بود تا جلوی خسارت های میلیون دلاری که بعنوان قطعات اصلی پرداخت می نماییم و قطعات تقلبی به دست می آوریم، گرفته شود.
به گزارش سئو مئو به نقل از ایسنا، نشست خبری شروع به کار مرکز جامع غربالگری، آزمون و تشخیص هویت قطعات الکترونیک ایران و بررسی چالش های خرابکاری صنعتی، ضرورت تشخیص هویت و بررسی چالش های در ارتباط با واردات و توزیع قطعات برگزار شد.
نسیم توکل -عضو کمیته ICT اتاق بازرگانی ایران- با اعلان اینکه فعالیت بعنوان بازوی اجرایی تولیدکنندگان در صنعت الکترونیک، به ما نشان داده که این صنعت در زمینه تأمین، ضعف های گسترده ای دارد، اظهار داشت: طبق آمارهای رسمی در ۹ ماه گذشته از سال 1399، نزدیک به ۱۲۸ میلیون دلار در ارتباط با واردات قطعات الکترونیک هزینه شده است. قطعات الکترونیکی مدلهای مختلفی دارد و خیلی از قطعات الکترونیک سوار بر بُرد به صورت مونتاژشده وارد کشور می شود که هزینه تأمین این قطعات جزو آمار مذکور نیست و امکان دارد در صورت محاسبه این آمار و ارقام، میزان واردات قطعات دو برابر شود.
وی با اعلان اینکه قطعات در حوزه الکترونیک، ماده اولیه هستند، اضافه کرد: الکترونیک یک صنعت مادر است و در بخش کنترلی، خیلی از زیر صنایع جزو صنعت الکترونیک هستند. لوازم خانگی، خودرو، تجهیزات پزشکی، صنعت مخابرات و خیلی از حوزه های مختلف جزوی از خانواده الکترونیک هستند. حدودا از اوایل سال 1398 و از بخش صنعت و های تِک به ما گزارش شد که وجود قطعات تقلبی در ایران خرابکاری صنعتی را افزایش داده است و باعث خسارت میلیون دلاری شده است.

قطعات معیوب باعث خرابی محصولات الکترونیک می شود
این فعال اقتصادی با اشاره به لوازم خانگی بعنوان ساده ترین محصولات الکترونیکی که مردم می شناسند، اظهار نمود: هر چقدر به سمت تولیدات داخلی پیش می رویم، خرابی ها هم زیاد می شود و هنگام تعمیر متوجه می شویم که یک قطعه معیوب باعث خرابکاری شده است. قطعات الکترونیکی می تواند در عمر محصول اثرگذار باشد. عموما هزینه های خدمات بعد از فروش که تولیدکنندگان داخلی هزینه می کنند، به خاطر کیفیت پایین قطعات است که کیفیت محصولات را هم پایین می آورد. البته دراین زمینه مجموعه ای از عوامل دخیل است.
عضو اتاق بازرگانی ایران افزود: ارزی که بعنوان قطعات اصلی پرداخت می نماییم و در عوض قطعات تقلبی به دست می آوریم، بخش دیگری از خسارت های میلیون دلاری کشور است. اینطور نیست که شرکتهای ما دنبال قطعات بی کیفیت باشند، اما مسائلی مانند تحریم، سبب مطرح شدن قطعاتی تحت عنوان های کپی شده که اصلا چنین چیزی وجود ندارد و هر چیزی به غیر از نمونه اصلی قطعات، تقلبی هستند.
توکل با اشاره به راه اندازی مرکز غربال گری بیان نمود: تعداد این مراکز در دنیا خیلی کم است. یک انجمن بین المللی برای تشخیص قطعات اصل و تقلبی در دنیا وجود دارد که ۱۰ تا ۱۲ مرکز معتبر شامل آن هستند که شعبات مختلفی در کشورهای دیگر دارند. از آنجایی که شروع زنجیره تأمین قطعات الکترونیک عموما از آمریکا و چین است، این آزمایشگاه ها هم در این کشورها هستند و شعبات دیگری را در کشورهای دیگر دایر کرده اند.
وی افزود: به تازگی در منطقه خاورمیانه، ترکیه برای ایجاد چنین مرکزی اقدام نموده و در آلمان هم فقط یک یا دو مرکز تشخیص هویت قطعات الکترونیک وجود دارد. اروپایی ها در زنجیره تأمین، سیکلی دارند که جلوی ورود قطعات تقلبی را می گیرد اما بنظر می رسد خاورمیانه عملا مقصدی برای این قطعات کم کیفیت در دنیا شده، قطعاتی که به سادگی وارد کشورهایی مانند آلمان نمی گردد. ازاین رو نیاز شدیدی برای راه اندازی چنین مرکزی در کشور وجود داشت.
این فعال اقتصادی با اعلان اینکه در بررسی ها مشخص شد این آزمایشگاه های آمریکایی تن به همکاری نمی دهند، اظهار نمود: در مقابل، ما دیدیم تجهیزات عجیب و غریبی لازم نیست. قطعاتی که در صنعت الکترونیک استفاده می شوند بسیار کوچک هستند و اگر هزاران قطعه هم وارد آزمایشگاه شود، از لحاظ مکانی خیلی سطح وسیعی را دربرنمی گیرد. برای مثال فضای آزمایشگاهی در چین، در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ مترمربع است و اغلب دستگاه ها هم رومیزی هستند.

مذاکره با چین برای انتقال دانش
توکل افزود: به غیر از خرابکاری صنعتی، بقیه مراحل تشخیص هویت طبق استانداردهای بین الملی یک حلقه و تجهیزات ساده دارد که قابل تأمین است. پشت سر این تجهیزات و حلقه تشخیص هویت، دانش، عامل مهم و تعیین کننده بود که چطور این استانداردها مورد کاربری قرار گیرند و در زمینه تشخیص هویت عمل کنند. در نتیجه ما با چینی ها در ارتباط بودیم و مهر تا بهمن سال قبل مذاکراتی برای انتقال دانش انجام شد. از همه مهمتر آرشیوی بود که آنها طی ۲۰ سال جمع آوری کرده بودند و برای تست در اختیار ما می گذاشتند. در نتیجه می توانستیم قطعاتی وارداتی را با آرشیو اصلی مقایسه نماییم تا قضاوتی درستی با نمونه های اصلی داشته باشیم.
وی با تاکید بر ضرورت فعالیت و همکاری دولت، دانشگاه و صنعت در کنار هم، بیان نمود: امکان دارد راه اندازی چنین مرکزی هزینه بری بیشتر نسبت به فایده آن داشته باشد. فایده این مرکز در ارتباط با ارزش معنوی آن است که عملا جلوی میلیون ها دلار خسارت در زمینه کیفیت محصولات را می گیرد. هزینه تست یک محصول از لحاظ اقتصادی شاید به صرفه نباشد، اما ارزش معنوی آن باتوجه به جبران خسارت به خصوص برای صنایع های تِک بالا است و ارزش افزوده بالایی دارد.
عضو اتاق بازرگانی ایران اشاره کرد: دراین زمینه، تفاهم نامه ای با دانشگاه شریف منعقد شد تا با ایجاد دستورالعمل و آئین نامه کنار ما باشند و در پیشبرد برنامه خودمان پیش برویم. در بخش دولتی هم علیرغم اینکه مذاکرات ما مقداری طولانی شد، در نهایت با معاونت علمی ریاست جمهوری تفاهم نامه ای امضا کردیم تا حمایت های لازم برای بسط این مرکز را انجام دهند. در بخش خرابکاری صنعتی دولت کاملا ذی نفع است و حتی چندین سال دولت به دنبال ایجاد چنین مرکزی بود که به سبب طولانی شدن فرآیندها در سیستم دولتی این مرکز به وجود نیامد اما بخش خصوصی توانست شش مرحله از این ۱۱ مرحله تشخیص هویت قطعات را راه اندازی کند.
توکل با اعلان اینکه متخصصانی در مراکز مختلف برپایه تخصص های گوناگون وجود داشتند که دراین زمینه کار کرده بودند، اضافه کرد: ما در آزمایشگاه آنها را دور هم آوردیم که در مرکز جامع غربالگری حضور بهم رساندند تا حتی اگر روزی رسید که نتوانستیم از انتقال دانش هر کشوری استفاده نمائیم، خودمان بتوانیم این فرایند را پیاده سازی کنیم؛ اتفاقی که تا هم اکنون هم به سبب انتشار کرونا رخ داده است و حضور متخصصان ما در چین به مدت چند ماه عقب افتاده و به این نتیجه رسیدیم که دانش لازم در کشور وجود دارد و باید آنها را گرد هم آوریم و به دستورالعمل تبدیل نماییم.
وی افزود: هم اکنون در مرحله اولیه و آزمایشی هستیم و این مرکز را افتتاح کردیم و برای ارتقا از سطح ۶ به ۱۱ نیازمند تجهیزاتیم تا پاسخگوی همه نیازها به خصوص در صنعت های تِک باشیم. تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک ایران برای نخستین بار در کشور بوجود آمده و دانشگاه و دولت هم در کنار بخش خصوصی صنعت های تک قرار گرفته است. آنچه مهم می باشد، عمق دانش به شدت تخصصی است که علاوه بر تخصص و تحصیلات آکادمیک، به یک تجربه خاص متمرکز در تشخیص خرابکاری صنعتی و تشخیص اصل از تقلبی نیاز داشیم تا مشکلات دراین زمینه را از بین ببریم.
این فعال اقتصادی بیان نمود: گاهی می شنویم که پروژه ای پس از مدت ها صرف زمان و هزینه، کار نکرده است. گاها چنین تجهیزات پیشرفته ای به صورت عامدانه وارد می شد که جلوی کار کردن محصولات ما را بگیرد و و به غیر از خسارت میلیون دلاری، برند ملی کشور را هم از بین ببرد. این اتفاق به دفعات رخ داده و خرابکاری در زنجیره تأمین این بلا را سر صنایع کشور آورده است.
توکل با اعلان اینکه راه اندازی مرکز جامع غربالگری، آزمون و تشخیص هویت قطعات الکترونیک باتوجه به دربرگیری قطعات الکترونیک در تمام صنایع، بسیار کلیدی بود، اضافه کرد: این مرکز می تواند مشکلات موجود در طول عمر و کیفیت پایین محصولات ایرانی در قیاس با نمونه های خارجی را رفع کند یا مشکلات در ارتباط با صنعت های تک که گاها در مرحله اجرا کار نمی کردند را از بین ببرد.
بروز مشکلات مختلف با ورود قطعه ناسالم به زنجیره تامین
سعید صفوی -عضو هیات مدیره مرکز جامع غربالگری- با اعلان اینکه تجهیزات الکترونیکی دارای سطوح مختلف هستند، اظهار داشت: این قطعات می تواند از اسباب بازی کودکان تا قطعاتی که در صنعت هواوفضا مورد استفاده قرار می گیرد را شامل شود. در هر کدام از این محصولات، قطعات الکترونیکی متنوعی استفاده شده که خراب شدن هر کدام از این تجهیزات می تواند اثراتی ایجاد نماید. گاهی هیچ آثار مخربی ندارد، مثل سوختن یک لامپ.
وی افزود: گاهی صدمه دیدن قطعات در تجهیزات دردسرهایی دارد که خیلی چالش برانگیز نیستند، یعنی امکان دارد کاربر را گرفتار مشکل کند، اما خطر جانی و مالی زیادی ندارد، مثل خراب شدن ضبط صوت. یک سطح بالاتر محصولاتی هستند که صدمه در آنها امکان دارد کاربر را گرفتار سختی فراوان کند، مثل خراب شدن ایربگ خودرو، که می تواند تلفات جانی و مالی شدید داشته باشد. سطح بالاتری هم هست که صدمه در آنها علاوه بر هزینه های هنگفت، سبب از بین رفتن اعتبار می شود، مانند پرتاب یک ماهواره که سال ها کار رویش انجام شده ولی موفقیت آمیز نیست.
صفوی با اعلان اینکه اگر قطعه ناسالم وارد زنجیره تامین گردد، سبب بروز مشکلات گوناگونی می شود، اظهار داشت: در سطوح بالاتر، به قطعات تقلبی برمی خوریم که خرابکاری صنعتی در آنها انجام شده است. برخی موارد استفاده از قطعات قلبی ناخواسته اتفاق می افتد که اثرات تخریبی متوجه مصرف کننده نهایی می شود و اما حالا بعضی از کشورها عامدانه قطعاتی را وارد زنجیره تأمین ما می کنند که پروژه های تک ما گرفتار مشکل شود و نتوانیم به تکنولوژی های روز دست پیدا نماییم. این سلسله مراتب الزاماتی را به وجود می آورد که ما ناچارا قطعات را پیش از اینکه وارد زنجیره تأمین و فرایند تولید شوند، ارزیابی و غربالگری کرده و در صورتیکه اشکالی داشتند، از ورودشان به زنجیره تأمین جلوگیری نماییم.
قطعات تقلبی، از مرجوعی کارخانه ها تا قطعات بازیافتی
آرمان اقدسی -مدیر آزمایشگاه مرکز غربال گری قطعات الکترونیک- با اعلان اینکه سه دسته کلاس تجاری، صنعتی و دفاعی در حوزه محصولات الکترونیکی داریم، اظهار داشت: قطعاتی که جنبه حیاتی ندارند و مصرف عمومی هستند، تجاری محسوب می شوند، قطعاتی که مصارف تخصصی تر دارند مانند مصرف پزشکی و نظامی، حوزه دفاعی محسوب می شوند. درهر محیط باید انتظار داشته باشیم آن سیستم کارایی لازم را داشته باشد و تشخیص سه کلاس در حوزه غربالگری الکترونیک، مد نظر شرکت هاست.
وی در تشریح قطعات تلقبی اظهار نمود: برخی از اینها، قطعات معیوب و مرجوع کارخانه ها هستند که با قیمت بسیار پایین تر وارد بازار می شوند، یک سری قطعات بازیافتی هستند، اغلب تجهیزات الکترونیک مانند دوربین، رادیو، تلویزیون و لپ تاپ که دور ریخته می شود، برای استحصال قطعات الکترونیکی به کشورهای در حال توسعه ارسال می شوند. گاهی اوقات با تغییر سطح یک کالا را وارد بازار می کنند، برای مثال شما یک قطعه نظامی با عملکرد دمای از منفی ۵۰ تا مثبت ۱۲۵ می خواهید، اما به شما یک قطعه تجاری می دهند. برخی از قطعات تاریخ مصرفشان گذشته که بعنوان قطعات نو وارد بازار می شوند. دسته پنج، محصولات کارخانه هایی هستند که در سطح پایین تر قطعه را تولید و وارد بازار می کنند.
اقدسی اشاره کرد: هدف ما تشخیص قطعات تقلبی و شناسایی این قطعات است که در بازارهای جهانی تولید می شود و جامعه هدفشان بیشتر کشورهای در حال توسعه است. خرابکاری های صنعتی هم وجود دارند که کشورهای هدفمند با قرار دادن جاسوس در شرکتهای کشورهای هدف، اطلاعاتشان را در اختیار کشورها قرار می دهند به جهت اینکه قطعاتی را آلوده کنند و در اختیار شرکت ها قرار دهند و ازاین رو باید از واردات این قطعات هم جلوگیری شود.
همینطور محمدامین جوادی -مدیر واحد تحقیق و توسعه مرکز غربالگری- بیان نمود: کیفیت محصول، طراحی و برندیگ و فیدبک از شاخصهای مهم تولید محصول است. ما در بخش تحقیق و توسعه، برنامه ها و نرم افزارهای لازم را می نویسیم، به افرادی که در آزمایشاه کار انجام می دهند، آموزش می دهیم و با گروه هایی که از دانشگاه های خوب کشور تشکیل شده، هدفمان ایجاد فرایند صحیح در قالب درست است به جهت اینکه برنامه های هدف نهایی به مشتری داده شود.