در گفت وگو با كارشناسان بررسی شد حذف سکوهای ایرانی و تحریم هایی که همچنان ادامه دارد

سئو مئو: در صورتیکه حذف اپلیکیشن های ایرانی از فروشگاه های آنلاین آمریکایی سابقه ای چند ساله دارد، بتازگی چند اپلیکیشن و پیامرسان ایرانی بار دیگر از گوگل پلی به سبب تحریم حذف شدند.

به گزارش سئو مئو به نقل از ایسنا، نبرد شرکت های خارجی و فروشگاه های آنلاین آمریکایی با اپلیکیشن های ایرانی حدودا از سال ۱۳۹۶ شروع شد؛ زمانی که اپل تنها چند ماه بعد از گشودن درهای فروشگاه آنلاین خود به اپلیکیشن های ایرانی در سپتامبر ۲۰۱۶، با فرمان دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای تحریم مقابل ایران، برخی اپلیکیشن های ایرانی را از اپ استور حذف نمود. موضوع حذف اپلیکیشن های ایرانی از اپ استور حل نشده بود که گوگل نیز به فاصله ی دو هفته بعد از اپل و در اقدامی مشابه، نرم افزارهای ایرانی را از گوگل پلی -فروشگاه آنلاین نرم افزارهای اندرویدی- با توجیه مشابه تحریم های دولت آمریکا مقابل ایران حذف نمود.

همان زمان محمدجواد آذری جهرمی -وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم- اعلام نمود حذف برنامه های ایرانی از اپ استور را بطور قانونی پیگیری می کند. همین طور بعد از آن امیر ناظمی -رئیس وقت سازمان فناوری اطلاعات- درباره ی اقدامات لازم برای حل این مشکل، به پتانسیل های قانونی موجود در عرصه بین المللی اشاره نمود. با این حال، در نهایت اعلام نشد که پیگیری قانونی دراین زمینه انجام شده یا خیر، یا این که این پیگیری ها به چه نتیجه ای رسیده است.

در ادامه مشکلات پلت فرم های ایرانی به علت تحریم، شهریورماه سال قبل بود که اخبار جدیدی از حذف اپلیکیشن های ایرانی منتشر گردید. این ماجرا ادامه داشت به شکلی که ششم آبان ماه سال جاری سپر ایمنی گوگل اخطاری برای بعضی کاربران روبیکا ارسال و آنرا حذف کرد؛ بدنبال این اقدام، روبیکا طی اطلاعیه ای درباره ی این مساله توضیح داد.

این پیامرسان ایرانی در بیانیه خود گفته بود این اتفاق درحالی رخ داده است که این پلت فرم بتازگی آپدیت جدیدی منتشر نکرده و دسترسی های پیشین خودرا نیز تغییر نداده و این دسترسی ها هم کاملا متعارف و مشابه سایر پیامرسان ها و شبکه های اجتماعی است؛ از اعمال محدودیت به دلیلهای سیاسی و امنیتی برای دسترسی کاربران به خدمات بین المللی حمایت نمی کند اما تلاش پلت فرم های بین المللی برای ایجاد محدودیت برای کاربران ایرانی را هم برخلاف ادعاهایشان می داند.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم بدنبال این اتفاق در اطلاعیه ای اعلام نمود با وجود پیشینه سیاسی اقدامات یکجانبه شرکت های آمریکایی و همین طور تاکید توسعه دهندگان این پلت فرم ها بر رعایت اصول حرفه ای مطابق استانداردهای بین المللی، شائبه سیاسی بودن این اقدام گوگل بسیار پررنگ است؛ اما بدلیل اهمیت موضوع و حفاظت حداکثری از حقوق کاربران ایرانی در مقابل هرگونه قصور یا تقصیر احتمالی، وزیر ارتباطات فرمان داده اند درصورت دریافت مستندات مورد ادعای شرکت گوگل درباب پلت فرم های ایرانی، کمیته ای شامل کارشناسان فنی خبره و مستقل جهت بررسی دقیق این ادعاها تشکیل گردد و نتیجه بررسی ها را به اطلاع عموم و به خصوص دستگاه های ذیربط همچون مرکز ملی فضای مجازی برساند.

بنابراین مدیرعامل این پیامرسان ایرانی حذف شده از طرف گوگل پلی در امتداد شفاف سازی و آشنایی بیشتر با مباحث فنی، تور بازدیدی از مرکز مانیتورینگ خود برای اصحاب رسانه گذاشت و در آن مراسم اشاره ای به ارسال سه ایمیل برای پیگیری محدودیت به وجود آمده برای اپ این پیامرسان به شرکت گوگل داشت که نهایتاً هم نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.

احمد حدادی در آن مراسم درباره ی اتفاق رخ داده اینطور توضیح داد: ما از زمان شروع این مسئله، سه بار به گوگل ایمیل ارسال کردیم که یک دفعه پاسخ دادند و گفتند که طی ۴۸ ساعت بررسی و اعلام می کنند. در حوزه حذف اپلیکیشن از گوگل پلی هم به آنها ایمیل فرستادیم اما به نظر می آید پاسخ های آنها از پیش تعریف شده است و در حوزه دریافت پاسخ باتوجه به نامه نگاری های انجام شده، امیدوار نیستیم.

اما ماجرا به اینجا ختم نشد و گوگل پلی طی چند روز گذشته بار دیگر چند پیامرسان و اپلیکیشن ایرانی را حذف نمود. برخی از کاربران اعلام نموده اند اپلیکیشن هایی مانند اسنپ، تپسی، سه پیامرسان ایرانی سروش، بله و آی گپ از گوگل پلی حذف شده اند و بررسی ها نشان میدهد که نه فقط خود اپلیکیشن ها از گوگل پلی حذف شده اند بلکه بطور کلی اکانت متعلق به این شرکتها هم از گوگل پلی حذف شده و بررسی های اولیه نشان میدهد که گوگل به علت تحریم این اپلیکیشن ها را حذف کرده است.

پس از این اتفاق وزیر ارتباطات ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به این مساله واکنش نشان داد و گفت این وزارتخانه با همکاری سایر دستگاه های مسئول، پیگیری های لازم را در مراجع بین المللی بمنظور احقاق حق نخبگان کشور و مردم ایران انجام خواهد داد.

زارع پور تاکید کرد: بااینکه این مساله با بهانه های مختلف به دفعات انجام شده است، اما تکرار آن در وضعیت فعلی که سکوهای ایرانی در حوزه های مختلف توسعه خوبی پیدا کرده و مردم هم به استفاده از آنها رغبت نشان داده اند، شائبه سیاسی بودن چنین تصمیماتی را قوت می بخشد. از طرف دیگر آنها چشم دیدن ایرانی توسعه یافته را هم ندارند و تلاش میکنند از هر ابزاری برای وابستگی ایران و ایرانی استفاده نمایند.

در همین رابطه میثم عسگری- مدیر عامل یکی از سکوهای حذف شده از گوگل پلی در گفت و گو با ایسنا در این زمینه توضیح داد: این مسئله چیزی جدید نیست و آیفون و اپل سه سال قبل این طرح را اجرا کرده و هم اکنون هم اندروید طی چند روز گذشته این اقدام را نسبت به پیامرسان های ایرانی انجام داده است.

وی اضافه کرد: بدین سبب با این اتفاق خیلی سوپرایز نشدیم چون تحریم است؛ به عبارتی مانند خیلی از صنایع دیگر که تحریم هستیم این حوزه هم جزو تحریم ها گرفته است. اقدام مشابهش شرکت اپل سال ۱۳۹۸ انجام داد و اپلیکیشن های ایرانی همچون آی گپ رو حذف نمود و اندروید بعد از چند سال این اقدام را انجام داد.

عسگری در ادامه سخنانش درباره ی علت تحریم های انجام شده از طرف گوگل پلی برای اپلیکیشن های ایرانی تشریح کرد: دراین زمینه می توان گفت چه دلیلی برای تحریم شدن هواپیما وجود دارد؟ طبیعتا تحریم است و قوانینی دارند که بدنبال آن تحریم می کنند. یک روزی قطعه هواپیما و خودرو نمی دهند، یک روز جلوی فناوری را می گیرند و مانع از دسترسی به اپلیکیشن ها می شوند. جنگی است که وجود دارد و نمی توان گفت چرا؟ به همه دلیل های تحریم ها، این اتفاق رخ می دهد اگر ما فهمیدیم که چرا به ما قطعه هواپیما نمی دهند، متوجه می شویم که چرا دراین زمینه هم مارا تحریم کرده اند و دسترسی به پیامرسان های ایرانی را محدود کرده اند.

مدیرعامل این پیامرسان ایرانی اظهار داشت: خیلی از کاربران تمایل داشتند که بوسیله گوگل پلی به اپلیکیشن ها دسترسی داشته باشند و آنها را نصب کنند، از این دیدگاه بله، برخی از کاربران اطمینان خاطری به گوگل پلی داشتند و اپلیکیشن هایی که خارج از این محیط باشند را نتوانند یا نخواهند دانلود و نصب کنند. اما یک نگرانی می تواند وجود داشته باشد و آن این است که اگر فعالیت اپلیکیشن ها خارج از گوگل پلی ادامه پیدا کند، ممکنست به بهانه های امنیتی و قوانینی که گوگل و گوگل پلی دارد، بتواند مشکلات دیگری مانند پاک کردن اپلیکیشن از دیوایس گوشی را ایجاد کنند و قاعدتا کار مشکل تر می شود.

وی اضافه کرد: کشورهای دیگر دراین زمینه راه حل داشته اند بطور مثال هواوی و شیائومی این مشکل را با سیستم عامل حل کرده است؛ سیستم عامل شبیه اندروید توسعه داده اند یا بر پایه اندروید تغییر داده اند و در حال حاضر خودشان اپلیکیشن هایی که مخصوص سیستم عاملی که مطیعشان بوده است را نوشته اند و آنها را بالا می آورند.

مسئله ای که یک کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به آن اشاره می کند و می گوید: این مسئله موضوع تازه ای نیست و از سالها قبل به دلایلی مثل تحریم برخی اپلیکیشن های ایرانی از گوگل پلی حذف می شدند. در حال حاضر خیلی از اپلیکیشن های ایرانی در گوگل پلی نیستند و البته به علت وجود نمونه بومی و مشابه فروشگاه نرم افزاری در داخل کشور مردم از جنبه دسترسی به اپلیکیشن های ایرانی گرفتار مشکل نمی شوند.

محمد کشوری در گفت و گو با ایسنا تاکید کرد: آن چیزی که خطرناکست این است که گوگل پلی اپلیکیشن های ایرانی را از روی گوشیها حذف کند که جز در مورد نمونه هاتگرام و طلاگرام که به علت ابهام در نحوه دسترسی به اطلاعات کاربران سپر ایمنی گوگل در دسترسی برای ان ایجاد مشکل و آنها را حذف نمود، تا حالا مورد دیگری نبوده است. هرچند این امر مانع این اتفاق در آینده نیست کما این که در مورد روبیکا مدتی پیش اخطار داده شد.

او افزود: ما در مساله گوگل پلی با دو چالش مواجهیم که باید از هم تفکیک شوند؛ اولی حذف اپلیکیشن ها از روی گوگل پلی و دومی حذف از روی گوشی. در مورد اولی همانطور که گفتم به علت وجود کافه بازار و مایکت و… این مسئله مشکلی برای کاربران داخل ایران ایجاد نمی نماید. مساله دوم اما هرچند احتمال کمتری دارد اما بواسطه تسلطی که گوگل در سیستم عامل اندروید دارد، است و ما نسخه بومی نداریم و این می تواند مشکل ساز شود.

وی معتقد می باشد چالش بزرگ دیگری که حذف اپلیکیشن ها از فروشگاه گوگل دارد برای کاربران خارجی است چونکه اپلیکیشن های ایرانی و داخلی نمی توانند در خارج از کشور بازاریابی کنند؛ بدین سبب کاربرانی که در خارج از کشورند جهت استفاده از این اپلیکیشن ها باید آنها را از فروشگاه های داخلی دانلود و نصب کنند که این امر سخت و بعید است. یک نکته هم قابل ذکر است و آن این که گاهی اوقات حذف این اپ ها دلیلی فنی هم دارد که گوگل پلی اعلام می کند و پس از مدتی مجدد به فروشگاه گوگل برمی گردند ولی همانطور که عرض شد بهانه تحریم آمریکا بطور معمول با اهمیت ترین دلیل حذف است.

طبق این گزارش، درباره ی علت حذف این اپلیکیشن ها، موارد مختلفی عنوان شد، یکی از این موارد تحریم ها بود و مدیران تعدادی از این اپلیکیشن ها، به ایمیل گوگل در خصوص نداشتن امکان استفاده از گوگل پلی به علت بند ۱۶.۵ قوانین توسعه دهندگان اشاره کرده بودند، بندی که می گوید «محصولاتی که روی گوگل پلی قرار می گیرند ممکنست مشمول قوانین صادرات، تحریم و مقررات ایالات متحده و دیگر حوزه های قضایی باشند».

گرچه با شروع ریاست جمهوری جو بایدن و احتمال بازگشت امریکا به برجام این امیدواری وجود داشت که شاید سرنوشت متفاوتی برای شرکت های فناوری در ایران رقم بخورد، اما حذف پلت فرم ها و اپلیکیشن های ایرانی نشان میدهد این مشکلات ناعادلانه تحریمی مقابل شرکت های ایرانی همچنان ادامه دارد.