اینترنت کودکان چه مسیری را پیمود؟

به گزارش سئو مئو، با گسترش فضای مجازی و افزایش استفاده عموم جامعه از آن حتی کودکان بعنوان صدمه پذیرترین قشر از آن سبب شد راه اندازی اینترنت کودکان توسط مسؤلان شتاب بیشتری به خود بگیرد؛ بگونه ای که در شهریور سال قبل این طرح رونمایی گردید.
به گزارش سئو مئو به نقل از ایسنا، گسترش فضای مجازی سبب شده تا روز به روز اقشار بیشتری از شهروندان با آن درگیر شوند. اگر شبکه اینترنت زمانی تنها در اختیار ارتش آمریکا بود و بعدتر بیشتر در فضای علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار می گرفت اما امروزه در همه حوزه های تفریحی، تجاری، مالی، مهندسی و حتی اجتماعی هم وارد شده است. جنبه اجتماعی_ارتباطی و یا تفریحی اینترنت که حالا بسیار برجسته هم شده و بوسیله اپلیکیشن های پیامرسان زمینه گسترش ارتباطات اجتماعی در فضای مجازی را فراهم نموده است؛ علاوه بر خصوصیت های مثبتی که با خود داشته است سبب ایجاد مخاطراتی برای همه اقشار شهروندان بخصوص کودکان و نوجوانان هم شده است.
اما کودکان یکی از صدمه پذیرترین اقشار شهروندان در مقابل صدمه های اینترنت هستند. صدمه هایی مانند آزارهای جنسی در فضای مجازی و یا حتی اساسا آگاهی زودتر از سن بلوغ نسبت به تعدادی از مسائل مربوط به بزرگسالان می تواند سبب بلوغ زودرس و حتی صدمه های روانی جدی در سالهای بزرگسالی شود. اینجاست که لازم است تا علاوه بر والدین، دولت ها هم وارد کار شوند و با ایجاد برخی زمینه های اختصاصی جهت استفاده کودکان از اینترنت زمینه کاهش آسیب پذیری این قشر صدمه پذیرتر جامعه را فراهم آورند.
رئیس دولت دوازدهم در این زمینه گفته بود که اخلاق برایشان مهم است؛ اینترنت کودکان و آینده جوانان و حراست از آن، فرهنگ، ایمان و آینده جوانان برای آنها مهمست و تا روزی که حیات داشته باشد و رئیس جمهور باشد از حق مردم حراست می کند و نخواهد گذاشت حقوق مردم تضییع شود. همین طور وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام نموده بود که یکی از طرح هایی که برای کاهش آفات فضای مجازی در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد، اینترنت کودکان است.
در همین رابطه در ۱۳ آبان سال ۱۳۹۶ دستور انتشار «پیش نویس سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» صادر شد. این سند در چهار هدف کلان آموزش، فرهنگ سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک، فراهم سازی زیرساخت های ارتباطی محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم سازی کسب وکارها و مدیریت و راهبری برنامه اقدام تدوین شده و شامل ۴۰ اقدام اولویت نخست، ذیل هریک از این اهداف است.
در این پیش نویس ضمن بررسی چالش های فضای مجازی کودک و نوجوان و با اشاره به اسناد بالادستی و الزامات قانونی در حمایت و صیانت از این قشر جامعه، از سه منظر فرهنگی، اقتصادی و حقوق شهروندی به تبیین ابعاد مختلف در مبحث پرداخته و سپس به نقش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پشتیبانی از گسترش زیرساخت ها و تنظیم قوانین، بمنظور حفظ منافع کاربران و عرضه دهندگان خدمات و فعالان این حوزه و همین طور توجه به ترویج و فرهنگ سازی در مجامع بین المللی اشاره دارد.
در این سند، با در نظر گرفتن اصول حاکم بر زیست بوم خدمات فضای مجازی که تمرکز بر پاسخگویی زیست بوم به تمام نیازهای ارتباطی و محتوایی مخاطبان اصلی (کودکان و نوجوانان) دارد، تسهیل و تامین زیرساخت های اعتماد و حمایت متوازن از تمام تولیدکنندگان، عرضه کنندگان خدمات را به عنوان اصول حاکم بر زیست بوم فرض کرده است و با ترسیم چشم انداز سند، تاکید بر توسعه فضای مجازی کودک و نوجوان متناسب با هویت اسلامی – ایرانی سهم مناسبی در اقتصاد بخش و افزایش تولید محتوا و خدمات مناسب کودک و نوجوان در این فضا دارد. در نهایت سند صیانت از کودکان و نوجوانان در ۱۷ خرداد سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید.
طبق این گزارش با وجود این که مبحث اینترنت کودکان در سالهای قبل و دولت های مختلف بارها مطرح شده اما به ظر می رسید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم بناداشت دراین زمینه اقدامات جدی انجام دهد. عیسی زارع پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال ۱۴۰۰ از راه اندازی اینترنت پاک کودک و نوجوانان آگاهی داده بود و توضیح داد که عرضه اینترنت مخصوص کودکان یک جور تخصصی کردن استفاده از اینترنت است که حالا با اینترنت کودک شروع شده و پلت فرم های مطرح دنیا اکانت کودک و ابزار کنترل والدین روی پلت فرم خود راه اندازی می کنند تا پدر و مادرها روی محتوایی که در اختیار کودکان شان قرار می گیرد نظارت داشته باشند.
البته قبل از این هم اقداماتی همچون راه اندازی سیمکارت کودکان به راه افتاده بود که با بهره گیری از آن، والدین بتوانند زمان بندی استفاده از خدمات تلفن همراه (تماس، پیامک و اینترنت) را برای فرزند خود تنظیم کنند و ازراه دور می توانند به مدیریت سیمکارت فرزند خود بپردازند و کودکان هم آزادی عمل و امکان استفاده از تلفن همراه شخصی را در فضای امن تجربه کنند. همین طور ویژه سازی رسانه های اجتماعی و پیامرسان ها برای کودکان، مناسب سازی اپلیکیشن ها و اجرای طرح های در رابطه با والدگری (Parenting)، آموزش و آگاه سازی کودکان، والدین و معلمان از تهدیدها و فرصت های مجازی، راه اندازی VOD های مختص کودکان و ایجاد مراکز شتاب دهی مختص حوزه کودک همچون اقدامات انجام شده بخش خصوصی دراین زمینه بوده است.
در نهایت شهریور سال ۱۴۰۱ طرح اینترنت کودکان توسط وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی گردید. با ورود به سایتی که با عنوان اینترنت کودک معرفی شده، خطاب به پدران و مادران گفته شده که با بهره گیری از چند روش می توانند دسترسی فرزندان خودرا به سایت های مختلف اینترنت مدیریت کنند. همین طور در قسمتی از سایت به رده بندی یا فهرست سایت های اینترنتی اشاره شده که با ورود به این بخش چهار عنوان سایت با رنگ بندی سبز، سفید، زرد و نارنجی مشاهده می شود که هر کدام فهرستی از سایت های که برای دسترسی کودکان و نوجوانان مناسب هستند را دربردارند.
با راه اندازی سرویس اینترنت کودک و نوجوان (سرویس ۴۵۶) سه امکان برای خانواده بمنظور صیانت از کودکان در فضای مجازی فراهم می شود. نخست با شماره گیری #۴۵۶*، دوم بوسیله سایت و سوم بوسیله اپلیکیشن ۴۵۶ این امکان برای خانواده ها فراهم گشته است تا دسترسی کودکان و نوجوانان خود به اینترنت را متناسب با سن و شرایط هر کدام تعریف و مدیریت کنند. به این منظور چهار سطح دسترسی تعریف شده است که در قالب چهار رنگ سبز، سفید، زرد و نارنجی تعریف شده است که فعلاً رنگ سبز (برای کودکان زیر ۵ سال) در اپراتورها فعال گردیده است و به زودی سایر دسترسی ها هم تعریف خواهد شد.
همین طور یک امکان دیگر و با انعطاف بیشتری در قالب اپلیکیشن فراهم گشته است در این حد که پدر و مادر می توانند انتخاب کنند چه سرویس، چه سایت و یا چه اپلیکیشینی برای کودکان فعال شود و برای هر کدام از اعضای خانواده می توانند سطح دسترسی ویژه مربوط به وی را تعریف کنند.
کارشناسان معتقدند این طرح از این جهت که به کودکان خدمات مناسبی داده شود و به خانواده این اختیار را می دهد که اینترنتی را برای فرزندان خود فراهم آورند، اقدام خوبی است؛ مشروط به این که شامل سایر طبقات اجتماعی نشود. آنها همین طور تاکید می کنند که اختیار و کنترل از پدر و مادر نباید گرفته شود؛ در حقیقت مبنای اینترنت کودکان این است که سرویسی را عرضه کنند که والدین امکان کنترل، نظارت و مدیریت بر فرزندان خودرا داشته باشندو نباید چنین امکان تلقی بوجود آورد که گاها حاکمیت ها بجای پدر و مادر تصمیم گرفته اند و صرفاً برخی از سایت ها را در اختیار کودکان قرار دهند اما این که سایت هایی وجودداشته باشد که خیال والدین راحت باشد، خوب است و مشکلی دراین زمینه وجود ندارد.