كارشناسان فناوری اطلاعات: نمی توان برای اعتماد كاربران به شبكه های اجتماعی دستوری عمل كرد

به گزارش سئو مئو به قول كارشناسان حوزه فناوری اطلاعات، امنیت نیاز الزامی حوزه فضای مجازی است و نمی توان به صورت دستوری اظهار داشت كه به این شبكه اجتماعی اعتماد كنید، بلكه برای ایجاد اعتماد باید خدمات خوبی عرضه شود.
به گزارش سئو مئو به نقل از ایسنا، طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهم ترین دلیل پیاده سازی این شبکه در آن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام گردید. همان زمان شورایعالی فضای مجازی در تشریح خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات، این خدمات را بخش غیر قابل اجتناب از این شبکه دانست که دارای جنبه ی راهبردی با مخاطب داخلی بالایی هستند.
مرکز داده (میزبانی و ذخیره سازی)، خدمات نام و نشان گذاری، جویشگر، رایانامه، پیام رسان های ارتباطی، هاب پیام و مراکز تبادل اطلاعات و هم اغلب خدمات رایانش ابری، از مهمترین خدمات باکیفیت شبکه ملی اطلاعات اعلام شدند. علیرغم این به نظر می آید در سال های گذشته در توسعه خدماتی مانند پیام رسان و جویشگر، موفق عمل نکرده ایم.
در این راستا به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نشست نقد و اندیشه با مبحث «حکمرانی در فضای مجازی» با حضور مهدی فسنقری، معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و رضا عزمی دانشیار گروه مهندسی کامپیوتر و رئیس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا برگزار گردید.
فسنقری با اشاره به اینکه در فضای مجازی مرزها تعریف دیگری دارند، اظهار داشت: حکمرانی به این مفهوم است که فرایندی در نهادهای موجود شکل می گیرد که می تواند به اعمال قدرت منتهی شود، البته در این عرصه قانون و مقررات هم دخیل هستند. در حکمرانی دولت، بخش خصوصی و در نهایت مردم را هم داریم که در ارتباط با هم عمل می کنند، حکمرانی فضای مجازی فضای تنیده ای از فضای مجازی و واقعی است که دارای توان، قدرت و هنجارها و ارزش هایی است که در بعضی از حوزه ها همان مرزهای واقعی در فضای مجازی وجود دارد اما در بعضی حوزه های دیگر مرزهای جدیدی تعریف می شود.

تصمیم سازی در فضای مجازی مبتنی بر داده باید به روز باشد
وی تصریح کرد: مفهوم درست این است که تصمیم سازی مبتنی بر داده به روز، واقعی و صحیح صورت گیرد و این مفهوم تصویر غلطی که از حکمرانی در فضای مجازی وجود دارد را تغییر می دهد. الان استارت آپ های بسیاری وجود دارند که می توانند با داده ها و خدمات در اختیار دولت، سرویسهای خوبی راه اندازی کنند که به این شکل این بخش می توانند به صورت بازوی دولت عمل کنند و دولت هم کوچک تر می شود و فقط به سیاست گذاری می پردازد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه رگولاتوری فضای مجازی در دنیا گرفتار تغییر و تحولات بسیاری شده است، اظهار داشت: در دنیا به این نتیجه رسیده اندکه رگولاتوری در سه مبحث خدمات، محتوا و زیرساخت تعریف می شود. در حوزه رگولاتوری فرکانس در ایران، صدا و سیما و وزارت ارتباطات متولی هستند در صورتیکه بر مبنای قانون وزارت ارتباطات متولی این حوزه معرفی شده است. در دنیا قدرت دولت در حوزه عرضه خدمات کم شده و بیشتر بخش خصوصی و جامعه مدنی انجام می دهند که این مورد تفاوت اصلی فضای واقعی و فضای مجازی است.

با استفاده از دیتا، ابرچالش ها قابل حل هستند
فسنقری با اشاره به برنامه ریزی جهت استفاده از فضای مجازی برای حل ابرچالش ها، خاطرنشان کرد: ما با چهار ابرچالش محیط زیست، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه هستیم و عامل مشترک بین این ابرچالش ها دیتا است و بر مبنای دیتا این ابرچالش ها قابل حل است. داده ها ثروت و دارایی هر کشور است و در کشور ما برخی از موارد و اهمیت آن در حوزه داده ها مغفول مانده است. بودجه ها در کشور بر مبنای ابرچالش ها برنامه ریزی نمی گردد. بعضی از این ابرچالش ها سخت افزاری نیست و رویکرد بالا به پایین در تدوین بودجه ها باید تغییر کند.
وی به شبکه ملی اطلاعات اشاره نمود و اظهار داشت: اگر در شبکه ملی اطلاعات مبحث تکالیف و اولویت ها مشخص شده، چرا هنوز مبحث خدمات تبیین نشده است. راه اندازی CDN ها هم برای شکل گیری اکوسیستم اقتصادی محتوا انجام شده در صورتیکه این فضا از راه حضور بخش خصوصی فعال می شود و با امکان عرضه خدمات جذاب این اکوسیستم شکل می گیرد و در نبود این بخش هر چقدر CDNها توسعه داده شود این اکوسیستم شکل نمی گیرد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه الان صدا و سیما و وزارت ارشاد در حوزه محتوا فعالیت می نمایند، خاطرنشان کرد: آیا ما یک سند تدوین شده متقن در مورد تولید محتوا داریم که بتوانیم بر مبنای آن این حوزه را توسعه دهیم؟ شرکت ها در حوزه فضای مجازی حکمرانی می کنند. در کشوری مانند آمریکا شرکت های بزرگ در فضای مجازی حکمرانی می کنند در صورتیکه در ایران اجزای دولت برای کاهش قدرت خود یکپارچه نیستند.
فسنقری با اشاره به تدوین سند کودک و فضای مجازی در وزارت ارتباطات، اظهار داشت: برای ما بهتر است که نهاد متولی این حوزه این اقدامات را انجام دهد اما آیا دستگاه دیگری این کار را انجام داد؟ دستگاه های مختلف در این عرصه فعالیت می نمایند اما به نتیجه ملموس در این عرصه در جامعه منجر نشده است. بعضی از مشکلات حکمرانی فضای مجازی مربوط به حکمرانی در فضای واقعی است. سازوکارها و قوانین و مقررات نهادهای مختلف و فرآیند ارتباط بین این نهادها که در فضای واقعی وجود دارد بر فضای مجازی تأثیر می گذارد.

اعتماد با دستور به وجود نمی آید بلکه به مرور به دست می آید
وی به دیوایس، نرم افزار، خدمات و شبکه بعنوان بخش های مختلف فناوری اطلاعات اشاره نمود و اضافه کرد: برای کشورهایی مانند ایران سفارش شده است که نیازی نیست در تمام این بخش ها ورود و سرمایه گذاری کند بلکه باید در خدمات سرمایه گذاری صورت گیرد. سند تدوین برنامه تحول دیجیتال توسط وزارت ارتباطات حالا در مرحله تصویب قرار دارد و پس از آن باید در دولت سرلوحه کار تمام وزارتخانه ها باشد و برنامه های اجرایی وزارتخانه ها متاثر از برنامه تحول دیجیتال طراحی شود تا این برنامه به هدف خود برسد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به امنیت در فضای مجازی هم اشاره نمود و اضافه کرد: الان در دنیا مبحث امنیت به سمت آسایش و خدمات ملی در حال تغییر است و باید بررسی نماییم که سیاست های ما در حوزه فضای مجازی در جهت تراست (ایجاد اعتماد) بوده است یا نه؟ آیا این سیاست ها سد توسعه ICT شده است یا به آن کمک کرده است. در حکمرانی مرز ما در فضای مجازی مشخص نشده است و به صورت مثال اگر مالکیت معنوی در این فضا مشخص نشود رشد خدمات نخواهیم داشت.
فسنقری به حضور شرکت های بزرگ در حوزه IT اشاره نمود و اظهار داشت: شرکت های بزرگ IT با خرید زیرمجموعه های کوچک به توسعه اکوسیستم هایIT کمک می کنند و صرف حمایت دولتی از استارت آپ ها غلط است. رگولاتوری در این عرصه وظیفه دارد طوری برنامه ریزی کند که حداقل دو شرکت بزرگ در این عرصه حضور داشته باشند که هم رقابت و هم کیفیت خدمات و سرویس ها مناسب باشد.
وی رویکرد دیگر در این عرصه را اتحاد بین المللی عنوان نمود و اظهار داشت: در این روش برخی کشورها با کشورهای صاحب تکنولوژی، توانمندی خویش را با عنایت به زیرساخت های موجود به اشتراک می گذارند و به برندهای بزرگتر متصل می شوند و در این شرایط پایداری و سود شرکت ها تضمین می شود و اکوسیستم اقتصادی این حوزه هم تقویت می شود.

به دلیل استراتژیک بودن ۵G تمام کشورها به سمت این تکنولوژی می روند
معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره ورود فناوری جدید، اظهار داشت: الان خیلی از سرویسهای دولت الکترونیک در بستر ۴G عرضه می شود ولی آیا از تمام ظرفیت های نسل های قبلی مانند ۲G استفاده شده است که اینگونه نیست. بر مبنای بررسی های انجام شده، کشورهایی که از ۵G استفاده می نمایند اکوسیستم چرخه خدمات بر طبق این تکنولوژی در آنها به راه افتاده است و بقیه دستگاه ها هم وظایف خویش را در این عرصه انجام داده اندو به علت استراتژیک بودن ۵G تمام کشورها به سمت این تکنولوژی می روند.
فسنقری خاطرنشان کرد: توسعه زیرساخت ها باید صورت گیرد و بخش خدمات باید بتواند خویش را با این توسعه ها همراه کند چون که فناوری سرعت بالایی دارد و رقابت بین کشورها و شرکت های بزرگ زمانی برنده خویش را تعیین می کند که از این فرصت توسعه فناوری استفاده کنند.
وی با اشاره به قانون برنامه ششم توسعه برای تجهیز روستاها به اینترنت پر سرعت، اضافه کرد: به علت سرعت فناوری نمی توانیم از توسعه فناوری جلوگیری نماییم و معطل انجام وظایف بقیه بخش ها باشیم و باید تغییر نگرشی در این عرصه بوجود آید که نمی توانیم با سرعت و روش گذشته خدمات عرضه دهیم. اکوسیستم خدمات و سرویس ها در روستاها شکل نگرفته است، اگر ما توسعه فناوری را در روستاها نداشته باشیم سبب شکاف حکمرانی بین شهر و روستا می شود.

عدم توسعه فناوری سبب ایجاد نارضایتی مدنی می شود
معاون پژوهشی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه باید از فناوری موجود به صورت کامل استفاده کرد، اضافه کرد: با این وجود باید توسعه فناوری ادامه داشته باشد چون که در آینده اگر جامعه خدماتی را بخواهد که ما نتوانیم عرضه نماییم سبب ایجاد نارضایتی مدنی می شود. ما زمانی در حوزه های موتور جست وجو و شبکه های اجتماعی ورود کردیم که به تهدید رسیده بودیم و باید در آینده طوری عمل نماییم که اینگونه نشود و فناوری را برای مباحث اقتصادی و ضد امنیتی متوقف نکنیم.
همچنین عزمی با اشاره به اینکه در حکمرانی فضای مجازی عقب هستیم، اظهار داشت: برای فعالیت در این فضا احتیاج به زیرساخت و پلت فرم و رگولاتوری داریم که الان رگولاتوری سنگین سبب حذف سرویس ها می شود بنابراین در عصر جدید رگولاتوری های سبک حداقلی تصمیم گیری می کنند اجزای حاکمیت در فضای مجازی دولت، بخش خصوصی و نهادهای غیردولتی هستند که در ابتدا باید دیتاها جهت استفاده این اجزا باز شود.
وی افزود: زمانی که صحبت از حکمرانی در فضای مجازی داریم به معنای نظارت دولت بر داده ها نیست بلکه برعکس داده ها بر دولت نظارت دارند. ما در حوزه ساختار شبکه های اجتماعی از دنیا عقب نیستیم، اما به علت عدم حکمرانی، آفت این فضا را داریم اما از مزایای آن نمی توانیم استفاده نماییم.
رییس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا به ورود نسل های جدید تلفن همراه اشاره نمود و اضافه کرد: این در شرایطی است که از نسل های حال حاضر تلفن همراه استفاده آنچنانی نشده و ما خواستار استفاده از نسل های جدید هستیم. بر مبنای اطلاعات جمع آوری شده در کسب وکارهای مانند تاکسی های اینترنتی و فروشگاه های مجازی می توانیم برای عرضه سرویسهای مختلف به مردم استفاده نماییم در صورتیکه الان برای عرضه سرویس ها از دسته بندی دهک ها استفاده می نماییم.

لازم است در حوزه فناوری اطلاعات مقرات زدایی شود
عزمی با اشاره به اینکه ما در حوزه فناوری وضعیت خوبی داریم، اضافه کرد: مشکل ما در استفاده و عرضه سرویس از فناوری است و اگر بتوانیم ۲۰ درصد مشکلات اصلی در رابطه با توسعه فناوری را مرتفع نماییم خودبه خود ۸۰ درصد مشکلات دیگر هم حل می شود. لازم است در این عرصه مقررات زدایی صورت گیرد و بهتر است افرادی که در این عرصه در حال فعالیت هستند در یک زمان کوتاه مشکلات این حوزه را حل کنند.
وی با اشاره به شرایط فعلی کرونایی کشور، اضافه کرد: این وضعیت ما را به اجبار به این سمت حرکت می دهد و چاره ای نداریم که در نگرش فکری خود به این سمت تغییر داشته باشیم. خیلی از مشکلات کشور به وسیله سرویسهای فناوری حل می شود. اگر متولیان این حوزه امکان تشخیص و حل مسائل را ندارند جای خویش را به کسانی که این قابلیت را دارند که در یک زمان مشخص این مسائل را حل کنند، بدهند. وقتی فناوری اطلاعات را توسعه دهیم تمام حوزه ها و خدمات را می تواند پشتیبانی کند.
رییس مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه امنیت نیاز الزامی حوزه فضای مجازی است، خاطرنشان کرد: در صورتیکه تراست چگونگی ایجاد اعتماد است، مثلا نمی توانیم دستوری بگوییم به این شبکه اجتماعی اعتماد کنید بلکه باید برای ایجاد اعتماد خدمات خوبی عرضه نماییم تا بتوانیم آنرا بسازیم.
عزمی به نبود شرکت های بزرگ از نظر فکری اشاره نمود و اضافه کرد: دولت همین شرکت های کوچک و متوسط را بعنوان بازوهای خود بپذیرد و رگولاتوری سبک با حضور یکی دو نفر از بخش های مختلف که می توانند تصمیم گیر باشند تشکیل دهد و در مدت کوتاهی مشکلات مطرح و در زمان مشخصی حل شود.

از ظرفیت تکنولوژی های موجود استفاده کامل نمی شود
وی با اشاره به عدم آگاهی در استفاده از تکنولوژی مانند استفاده از نسل های قبل تلفن همراه، اظهار داشت: در حالیکه ۷۰ درصد امکان استفاده از تکنولوژی نسل های گذشته تلفن همراه وجود دارد اما از ظرفیت این تکنولوژی به صورت کامل استفاده نشده است. ما موافق تست و کاربرد فناوری های نوین مانند ۵G هستیم. هیچ زمانی مشکل ما تکنولوژی نبوده است و از همین تکنولوژی های موجود هم می توانیم استفاده نماییم.
این استاد دانشگاه با اشاره به شرایط کرونایی کشور خاطرنشان کرد: به سادگی می توانیم احراز هویت را به صورت الکترونیکی انجام دهیم تا احتیاج به حضور چند باره افراد در مراکز و دفاتر نباشد. ما به فناوری های نوین در کشور نیاز داریم. باید جهت استفاده از این تکنولوژی ها تمرین عرضه سرویس و خدمات نماییم و به این نتیجه برسیم که برای ما چه چیزی مورد نیاز است، به صورت مثال ببینیم ۵G برای ما چه مزیتی دارد. باید داده ها و خدمات و حتی نوآوری ها را باز بگذاریم تا بتوانیم به سرویس و خدمات برسیم.

منبع: seomeo.ir